Bezpieczna przyszłość - fundusze wsparcia. Mechanizmy wspierające zapewnienie bezpiecznej przyszłości finansowej i majątkowej osób z niepełnosprawnością
W zaproponowanym rozwiązaniu prawnym funkcjonuje Fundusz wsparcia oraz Specjalny fundusz wsparcia. Fundusz wsparcia może wskazywać cel społeczny lub dobroczynny, m.in. rozwój edukacji, poprawę zdrowia, rozwój społeczny, rozwój kultury, sztuki, dziedzictwa narodowego, ochronę środowiska, promowanie praw człowieka. Specjalny fundusz wsparcia pozwoli kompleksowo uregulować wsparcie osoby z niepełnosprawnością – Beneficjenta SFW – w zakresie zarządzania majątkiem, który służyć będzie zaspokajaniu potrzeb tej osoby.
Fundusz wsparcia utworzony będzie z majątku Fundatora, którym mogą być bliscy osoby z niepełnosprawnością. Majątkiem/funduszem tym zarządza Zarządca, który ma za zadanie zapewnić bieżące i trwałe zaspokajanie życiowych potrzeb Beneficjenta, a także zabezpieczyć majątek przed utratą wartości i pomnażać go. Majątek przekazany do Funduszu wsparcia będzie odrębny od majątku Fundatora, jak również od majątku Zarządcy i Beneficjenta.
Zarządcą może być osoba fizyczna bądź osoba prawna. W proponowanych przepisach zabezpieczono prawidłowość zarządzania majątkiem przez Zarządcę. Zarządca będzie podlegał kontroli samego Fundatora, Protektora, firmy audytorskiej albo zespołowi audytorów i wreszcie sądów.
Fundator – osoba przekazująca część lub całość swojego majątku do FW. Zazwyczaj Fundatorem jest osoba bliska (rodzic, rodzeństwo).
Prawa i obowiązki Fundatora
- Wydzielenie części bądź całości mienia i przekazanie tego mienia Funduszowi wsparcia.
- Określenie celu i wskazanie Beneficjenta/Beneficjentów, na rzecz którego/których ustanowiony jest Fundusz wraz z nazwą Funduszu.
- Wskazanie Zarządcy i Protektora, a także ich kolejnych następców, o ile będzie taka wola i możliwość. Określenie sposobu powołania i odwołania Zarządcy i Protektora.
- Określenie sposobu zarządzania Funduszem przez Zarządcę, w tym sposobu inwestowania.
- Podpisanie umowy (statutu) Funduszu w formie aktu notarialnego.
- Określenie czy Fundusz jest odwoływalny czy nieodwoływalny, wskazanie sposobu zakończenia działalności Funduszu i określenie, co stanie się z majątkiem (jeżeli pozostanie) po zakończeniu działalności Funduszu, wskazanie czasu trwania Funduszu (na czas określony/nieokreślony).
- Określenie w statucie warunków korzystania z Funduszu przez Beneficjenta.
- Prawo do powiększenia majątku Funduszu przez Fundatora.
- Wystąpienie do sądu w przypadku powstania sporów między Fundatorami.
- Określenie zasad wynagradzania Zarządcy i Protektora.
- Wprowadzanie zmian w umowie (statucie) Funduszu wsparcia.
Beneficjent – osoba, na rzecz której utworzono FW. Osoba, której potrzeby będą zaspakajane z FW zgodnie z wolą Fundatora.
Prawa i obowiązki Beneficjenta
- Spełnienie przez Beneficjenta warunków wyznaczonych w umowie (statucie) Funduszu przez Fundatora, celem skorzystania z Funduszu.
- Prawo żądania od Zarządcy przekazywania środków na rzecz Beneficjenta zgodnie z wolą Fundatora, celem zaspokojenia potrzeb Beneficjenta.
- Nieodwołalne zrzeczenie się prawa do czerpania korzyści z Funduszu.
- Prawo do współdecydowania z Zarządcą o sposobie zarządzania Funduszem.
- Wskazanie kandydatów na następców Zarządcy i Protektora.
- Zwracanie się do Zarządcy i Protektora z wnioskiem o przejrzyste i zrozumiałe wyjaśnienie czynności przez nich podejmowanych w zakresie zarządzania majątkiem funduszu, a także stanu majątku.
- Prawo do korzystania z Funduszu wsparcia jest prawem osobistym Beneficjenta i prawem niezbywalnym.
Zarządca – osoba powołana do zarządzania FW. Zarządca jest prawnie zobligowany do takiego działania, aby zapewnić bieżące i trwałe zaspokajanie życiowych potrzeb Beneficjenta. Zarządca ma zabezpieczyć przed utratą wartości i pomnażać w miarę możliwości majątek wniesiony do Funduszu wsparcia. Pieniądze z Funduszu wsparcia będą przekazywane wyłącznie na potrzeby Beneficjenta.
Prawa i obowiązki Zarządcy
- Wyrażenie zgody na przyjęcie obowiązków Zarządcy i zaakceptowanie upoważnienia do zarządzania majątkiem, zgodnie z wytycznymi Fundatora.
- Zgłoszenie Funduszu do Krajowego Rejestru Sądowego.
- Zarządzanie majątkiem, zgodnie z wytycznymi Fundatora.
- W przypadku zarządzania Specjalnym funduszem wsparcia, cykliczna weryfikacja potrzeb życiowych Beneficjenta – osoby z niepełnosprawnością.
- Przekazywanie środków na potrzeby Beneficjenta.
- Możliwość powołania Zarządcy przez sąd, gdy Fundator nie wypełnia tego obowiązku (na wniosek osoby, która ma w tym interes prawny – np. Beneficjenta).
- Umożliwienie Protektorowi sprawowania kontroli nad działalnością Zarządcy, w tym umożliwienie kontroli, udostępnianie dokumentów, rachunków, informacji, sprawozdań na żądanie Protektora lub innej instytucji ustawowo uprawnionej.
- Wystąpienie do sądu z wnioskiem o rozwiązanie Funduszu wsparcia, jeżeli osiągnięcie celu, dla którego Fundusz został utworzony, jest niemożliwe, szczególnie z powodu okoliczności nieznanych Fundatorowi.
- Wystąpienie do sądu z wnioskiem o zmianę umowy (statutu) Funduszu, jeżeli - pozostając w zgodzie z pierwotną intencją założyciela – cel Funduszu można osiągnąć w inny sposób lub w przypadku możliwości przyniesienia Beneficjentowi większej korzyści.
- Podjęcie czynności zmierzających do wykreślenia FW z Krajowego Rejestru Sądowego w przypadku upływu czas, na który Fundusz ustanowiono lub osiągnięcia celu, dla którego powołano Fundusz.
- Prawo do wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji Zarządcy, o ile prawo takie zostanie przyznane Zarządcy w umowie (statucie) ustanowionej przez Fundatora.
- Obowiązek wyjaśniania w sposób zrozumiały Beneficjentowi czynności podejmowanych przez Zarządcę na majątku funduszu.
- Współpraca z Beneficjentem oraz z osobami wspierającymi (w przypadku likwidacji ubezwłasnowolnienia z osobą wspierającą), a do czasu uchylenia instytucji ubezwłasnowolnienia także z opiekunem prawnym/kuratorem osoby częściowo ubezwłasnowolnioną w zakresie przekazywania dochodów i ich wydatkowania.
- Umocowanie Zarządcy do występowania przed wszystkimi organami państwowymi, samorządowymi, korporacyjnymi, arbitrażowymi, bankami, sądami i wszelkimi innymi instytucjami.
Protektor – osoba sprawująca nadzór nad działaniami Zarządcy, w celu ochrony interesów Beneficjenta i zapobieżenia nieprawidłowemu zarządzaniu przekazanego mienia do FW.
Prawa i obowiązki Protektora
- Wyrażenie zgody na ustanowienie w charakterze Protektora.
- Sprawowanie nadzoru nad działaniami Zarządcy i prawidłowością przekazywania środków na potrzeby Beneficjenta.
- Upoważnienie do kontroli dokumentów Zarządcy dotyczących zarządzania Funduszem.
- Wystąpienie do Fundatora bądź sądu o odwołanie Zarządcy w przypadku stwierdzenia działań sprzecznych z wolą Fundatora bądź nakazanie albo zakazanie Zarządcy określonego postępowania.
- Wystąpienie do sądu z wnioskiem o rozwiązanie Funduszu wsparcia, jeżeli osiągnięcie celu, dla którego Fundusz został ustanowiony jest niemożliwe, szczególnie z powodu okoliczności nieznanych Fundatorowi.
- Wystąpienie do sądu z wnioskiem o zmianę umowy (statutu) Funduszu, jeżeli - pozostając w zgodzie z pierwotną intencją założyciela – cel Funduszu można osiągnąć w inny sposób lub w przypadku możliwości przyniesienia Beneficjentowi większej korzyści.
- Powołanie nowego Zarządcy w przypadku odwołania dotychczasowego Zarządcy i niemożności powołania nowego Zarządcy przez Fundatora.
- Tymczasowe zarządzanie Funduszem wsparcia do czasu ustanowienia nowego Zarządcy (przez okres nie dłuższy niż 6 (sześć) miesięcy.
- Obowiązek wyjaśniania w sposób zrozumiały Beneficjentowi czynności podejmowanych przez Zarządcę na majątku funduszu.
- Prawo do wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji, o ile wynagrodzenie takie jest przewidziane w umowie (statucie) przez Fundatora.
- Wyznaczenie firmy audytorskiej albo zespołu audytorów w celu przeprowadzenia audytu funduszu.
Instrument został przygotowany do wdrożenia do systemu prawnego. Opracowano następujące akty normatywne: ustawę o funduszu wsparcia oraz o specjalnym funduszu wsparcia wraz z uzasadnieniem oraz oceną skutków regulacji.
